Przejdź do zawartości

Order Korony Wendyjskiej

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Order Korony Wendyjskiej
Awers
Awers IV klasy
Awers
Awers odznaki oraz gwiazdy I i II klasy
Awers
Awers odznaki III klasy
Baretka
Baretka
Ustanowiono

1864

Wycofano

2001 (w Schwerinie)

Poniżej

Order Gryfa

Order Korony Wendyjskiej[1] lub Order Korony Wendów[2] (niem. Orden der Wendischen Krone), a także Order Domowy Korony Wendyjskiej (Hausorden der Wendischen Krone)[3]odznaczenie nadawane w latach 1864–1918 przez dwa księstwa meklemburskie (Schwerin i Strelitz), później order domowy obu dynastii meklemburskich, którego nadania wstrzymano od momentu powstania Republiki Weimarskiej. Order wygasł w linii meklembursko-schwerińskiej w 2001 roku wraz ze śmiercią ostatniego pretendenta do tronu.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Został ustanowiony 12 maja 1864 jako wspólne odznaczenie dwóch władców: Wielkiego Księcia Meklemburgii-Schwerinu Fryderyka Franciszka II oraz Wielkiego Księcia Meklemburgii-Strelitz Fryderyka Wilhelma. Władcy tych księstw jednocześnie pełnili rolę wielkiego mistrza[4]. Po śmierci ostatniego pretendenta order wygasł w linii schwerińskiej[5].

Order posiadał dwie różne łacińskie dewizy:

  • Per aspera ad astra (Przez przeciwieństwa ku gwiazdom) – w Schwerinie,
  • Avito viret honore (Przodków honorem stoi) – w Strelitz[4].

Władcy obu księstw nosili order na łańcuchu, który w Schwerinie nadawano wszystkim męskim członkom rodu panującego. Pozostałym order nadawano w czterech klasach:

  • klasa I – Krzyż Wielki (Großkreuz), z odznaką orderową noszoną na wielkiej wstędze z ośmiopromienną gwiazdą, dodatkowo podzielona na dwie odmiany różniące się wyglądem korony wewnątrz środkowego medlionu:
    • z Koroną w Rudzie (mit der Krone in Erz) – dla członków rodów panujących,
    • z Koroną w Złocie (mit der Krone in Gold) – dla pozostałych,
  • klasa II – Wielki Komandor (Großkomtur), z odznaką orderową wieszaną na wstędze na szyi i czteropromienną gwiazdą
  • klasa III – Komandor (Komtur), z odznaką wieszaną na wstędze na szyi,
  • klasa IV – Kawaler (Ritter), z odznaką wieszaną na wstążce i przypinaną po lewej stronie piersi,

oraz dodatkowo:

  • Krzyż Zasługi w Złocie (Verdienstkreuz in Gold):
  • Krzyż Zasługi w Srebrze (Verdienstkreuz in Silber)[6][7].

Ordery schwerińskie mogły być nadane z mieczami w najwyższej klasie (za zasługi wojenne), lub z diamentami w trzech najwyższych klasach[7].

Liczba odznaczonych obywateli Schwerinu i Strelitz, poza członkami książęcych rodów, była limitowana w następujących proporcjach:

  • I klasa – 6/2 (Schwerin/Strelitz),
  • II klasa – 18/6,
  • III klasa – 24/8,
  • IV klasa – 48/16[8].

Kobiety mogły być odznaczone wyłącznie dwoma najwyższymi klasami[9].

Wygląd

[edytuj | edytuj kod]

Odznaka orderowa miała kształt emaliowanego na biało krzyża maltańskiego ze złotymi krawędziami. Na awersie, w miejscu zetknięcia się ramion, umieszczono okrągły medalion z wielkoksiążęcą koroną wendyjską na niebieskim polu, otoczoną czerwonym pierścieniem, na którym wypisano złotymi literami dewizę orderową. Pomiędzy ramionami umieszczono złote gryfy, a u szczytu górnego ramienia koronę, przymocowaną za pomocą kółka do wstęgi lub wstążki. Gwiazda orderowa przysługiwała odznaczonym klasą I (ośmiopromienna) i II (czteropromienna), wewnątrz których umieszczano medalion identyczny z medalionem odznaki. Wstęga orderowa była błękitna z dwoma paskami wzdłuż boków, żółtym od wewnątrz i czerwonym na zewnątrz (w przypadku wielkich wstęg, ich górna część powyżej węzła nie miała bocznych pasków)[8][10][9].

Krzyże Zasługi miały ten sam wygląd, co odznaka orderowa, ale nie były emaliowane na różne kolory, tylko wykonane w całości ze złota lub srebra i wieszane na ciemnoczerwonej wstążce, mającej wzdłuż obu boków niebiesko-żółte paski[9].

Odznaczeni

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Korony Wendyjskiej.

Wielcy mistrzowie

[edytuj | edytuj kod]

Schwerin

[edytuj | edytuj kod]

Strelitz

[edytuj | edytuj kod]

Znane osobistości

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Sławomir Górzyński: Nobilitacje w Galicji w latach 1772–1918. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 1999, s. 202.
  2. Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 16.
  3. Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 434.
  4. a b Robert Werlich: Orders and Decorations of all Nations. Ancient and Modern. Civil and Military. Waszyngton: Quaker Press, 1963, s. 129. (ang.).
  5. Recently extinct orders. [w:] Provisional List of Orders [on-line]. icocregister.org (Register of orders of chivalry). [dostęp 2015-12-02]. (ang.).
  6. Peter Ohm-Hieronymussen: Die Mecklenburg-Strelitzer Orden und Ehrenzeichen. Kopenhaga: 2000, s. 21–65.
  7. a b Grossherzoglich Mecklenburg-Schwerinscher Staats-Kalender 1908. s. 9–10 (niem.).
  8. a b Maximilian Gritzner: Handbuch der Ritter- und Verdienstorden aller Kulturstaaten der Welt. Lipsk: 1893, s. 229–234. (niem.).
  9. a b c d e f g h i j k l m Order of the Wendish Crown. mecklenburg-strelitz.org. [dostęp 2015-11-30]. (ang.).
  10. Robert W. D. Ball, Paul Peters: Military Medals, Decorations & Orders of the United States & Europe. Atglen: Shiffer Publishing, 1994, s. 100.
  11. a b c Melville Henry Massue marquis de Ruvigny et Raineval: The titled nobility of Europe. Londyn: Harrison & Sons, 1914.
  12. a b Louis Bobé: De Kongelige Danske Ridderordener og Medailler. T. 1. Kopenhaga: Arthur Jensens Forlag, 1950, s. 105–106.
  13. a b H. F. Grandjean: De Kgl. Danske Ridderordener. Kopenhaga, 1903, s. 183, 191.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Peter Ohm-Hieronymussen: Die Mecklenburg-Strelitzer Orden und Ehrenzeichen, Kopenhaga, 2000, s. 21–65 (niem.)